Prowadzenie terapii środowiskowej dzieci i
młodzieży to kwalifikacja, która niedawno znalazła się w wykazie państwowego
Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji, czyli stosunkowo nowego tworu, który swoim
działaniem wdraża i organizuje formalne uznawanie kwalifikacji w ramach
istniejących instytucji kształcenia. Kwalifikacje znajdujące się w ZSK
przypisane są do polskiej ramy kwalifikacji, co ułatwia weryfikację kompetencji
podczas starania o pracę lub awans.
Czym jest kwalifikacja?
Wracając jednak do terapii środowiskowej.
Statystyki wskazują, że około 10 proc. dzieci i młodzieży boryka się z
problemami zdrowia psychicznego, które wymagają profesjonalnego i szybkiego
wsparcia psychologicznego lub psychiatrycznego. Ambulatoryjna opieka
psychiatryczna, w aktualnie funkcjonującym systemie jest udzielana zaledwie 1,4
% z tej grupy. Publiczny system opieki zdrowotnej wykazuje więc, w tym obszarze
niewystarczające zasoby, do zagwarantowania rzetelnej pomocy dzieciom i młodzieży
Z badań, na które powołują się autorzy kwalifikacji, wynika
że większość zaburzeń psychicznych u dzieci i młodzieży, wynika nie tylko z
czynników endogennych. Niezwykle istotny jest także wpływ środowiska i relacji
społecznych w najbliższym otoczeniu dziecka. Zależność od wspólnoty
rodzinnej i więzi emocjonalnej z rodzicami lub innymi dorosłymi opiekunami
prawnymi, wymaga zatem powstawania nowych form dotarcia do dzieci i młodzieży w
kluczowym okresie ich rozwoju.
Naprzeciw tym problemom wychodzi instytucja terapeuty środowiskowego
dzieci i młodzieży, której celem jest stworzenie nowej formy przyczyniającej się
do rozwoju wsparcia opieki zdrowia psychicznego, bliżej środowiska życia dzieci
i młodzieży, a więc w miejscu ich zamieszkania i codziennego bytowania, czyli
m.in. w placówkach oświatowych.
Czym jednak na tle podobnych zawodów, tj. asystenta
rodzinnego i pracownika socjalnego, wyróżnia się terapeuta środowiskowy? Przede
wszystkim kontakt z terapeutą jest dobrowolny, co pozwala na wytworzenie
specyficznych dla terapii relacji opartych na braku przymusu i zaufaniu.
Zadania i kompetencje terapeuty wykraczają także ponad obowiązki asystenta
rodzinnego i pracownika socjalnego. Terapeuta środowiskowy powinien zapobiegać,
pobudzać środowisko do wspierania dziecka w procesie poprawy zdrowia, a także
koordynować działania związane z kompleksową poprawą stanu pacjenta i
rozwiązywaniem jego problemów.
Jak zatem zostać terapeutą środowiskowym dzieci i
młodzieży?
Liczy się doświadczenie i to nie małe. Aby
przystąpić do walidacji służącej uzyskaniu uprawnienia do prowadzenia terapii
środowiskowej dzieci i młodzieży, należy wykazać następujące kwalifikacje:
1. Wykształcenie wyższe (kwalifikacja pełna z poziomu 6 PRK)
z obszaru dziedzin: nauk społecznych, nauk medycznych i nauk o zdrowiu.
2. Przedstawić zaświadczenia, potwierdzające co najmniej
dwuletnie doświadczenie zawodowe w pracy z rodziną lub z dziećmi i młodzieżą.
3. Okazać zaświadczenia o odbyciu szkolenia treningowego, mającego
na celu rozwój osobisty i budowanie świadomości własnych zasobów w kontekście
pracy z innymi.
W przypadku punktu trzeciego możemy wybierać pomiędzy szkoleniami
z grupy Balinta, treningiem interpersonalnym i pracą z geogramem. Najważniejsze
jest, aby wymiar jednego z tych szkoleń opiewał na minimum 50 godzin.
Warunki wstępne wydają się być wymagające, ale dla pracowników
sektora zapewne będą jedynie udokumentowaniem codziennej pracy z
wychowankami.
Spełnienie powyższych warunków, to początek drogi, która prowadzi
do kolejnego etapu, czyli weryfikacji umiejętności. Tutaj kandydat musi
przygotować się na trzy etap weryfikacji.
1. Test wiedzy, który w formie pytań otwartych i zamkniętych
weryfikuje znajomość podstawowych zagadnień.
2. Analiza dowodów i deklaracji za pomocą opisu przypadków
odnoszących się do pracy z co najmniej trzema pacjentami niepełnoletnimi, które
dostarcza kandydat. Analizy tej dokonuje komisja walidacyjna powołana
specjalnie do tego celu.
3. Rozmowa na temat dostarczonych przez kandydata opisów
przypadków, która kończy etap walidacji.
Po pozytywnym zakończeniu procesu, jego uczestnik otrzymuje
decyzję i certyfikat potwierdzający nadanie uprawnień zgodnych
z kwalifikacją cząstkowa na poziomie VI Polskiej Ramy Kwalifikacyjnej i
europejskich ram kwalifikacji.
Jakie placówki organizują walidację terapeuty
środowiskowego dzieci i młodzieży?
Kwalifikacja stanowi pewne rynkowe novum, dlatego placówek
organizujących walidację jest niewiele, czyli zaledwie trzy. Niektóre
organizują studia podyplomowe, inne szkolenia. Placówką, w której można
przystąpić zarówno do szkoleń, jak i samej procedury walidacji, służącej
uzyskaniu uprawnień jest Krakowski Instytut Rozwoju Edukacji. Zachęcamy zatem
do zajrzenia na stronę i zapoznanie się ze szczegółami dotyczącymi certyfikacji
terapii środowiskowej dzieci i młodzieży.
Co później, czyli gdzie szukać zatrudnienia?
Osoba posiadającą kwalifikację
“Prowadzenie terapii środowiskowej dzieci i młodzieży” będzie mogła znaleźć
zatrudnienie w instytucjach funkcjonujących w ramach systemu ochrony zdrowia. Terapeuta
będzie mógł znaleźć zatrudnienie w placówkach oświatowych, pomocy społecznej,
wymiarze sprawiedliwości oraz palcówkach, które zgodnie z projektowanymi
zmianami będą koordynować wsparcie w ramach różnych form opieki środowiskowej
nad rodziną, dzieckiem i młodzieżą.
Gdzie szukać informacji dotyczących
kwalifikacji?
Więcej informacji znajdziecie na stronie
ZSK oraz w Obwieszczeniu Ministra Zdrowia z dnia 19.12.2018 r. w sprawie włączenia kwalifikacji rynkowej „Prowadzenie
terapii środowiskowej dzieci i młodzieży” do Zintegrowanego Systemu
Kwalifikacji (Monitor Polski z 29.12.2018 poz. 1279).
