Granitowe opoki, wyniesione w chmury,
Rzadko tam żywsze blaski słoneczne dopuszczą...
I tajemnicze głębie kryje cień ponury.
Cisza - tylko w oddali gdzieś potoki pluszczą
Lub wichry, przelatując nad zmartwiałą puszczą,
Swym świstem grozę dzikiej powiększą natury.
(fragment wiersza „Morskie Oko”, Adam Asnyk)
Tatry wzbudzają w nas tęsknotę za
tym, co wieczne. Ich wynoszące się pod niebiosa skalne turnie, z odległości
wydają się być niemożliwe do zdobycia. Piękne stawy z krystalicznie czystą
wodą, dzika zwierzyna i bajeczne, tatrzańskie widoki od lat inspirują artystów do
twórczości, opisującej majestat najwyższych gór w Polsce.
Tak nie było jednak zawsze.
Jeszcze w XIX wieku teren Tatr, kojarzony był głównie z przemysłem wydobywczym
rudy żelaza i masową wycinką drzew, która zniszczyła naturalną dla tych terenów
roślinność tzw. buczynę karpacką. Wraz z rozwojem międzynarodowej wymiany handlowej, przemysł zaczął jednak podupadać i w latach 70 XIX wieku został całkowicie
zamknięty. Jego pozostałością są niektóre szlaki (Droga pod reglami), a nawet
nazwy wzniesień, które służyły za kopalnie (Starorobociański Wierch,
Szpiglasowa Przełęcz).
W XVIII i XIX wieku bohema
artystyczna raczej Tatry ignorowała, nie doceniając drzemiącego w nich piękna. Tatry
były uważane za tajemnicze i niedostępne, a w miejscowych osadnikach budziły
grozę. Przez lata ich podnóża służyły więc do pasterstwa, a także
zbójnictwa i jako świetna kryjówka dla uciekinierów.
Popularność Tatr i Zakopanego, jako
miejscowości turystycznej zaczęła wzrastać pod koniec XIX wieku, głównie za
sprawą postaci Władysława hr. Zamoyskiego, który zlikwidował pozostałości huty
w Kuźnicach, ale także gen. Mariusza Zaruskiego – wybitnego polskiego taternika
i założyciela Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego oraz Mieczysława
Karłowicza - kompozytora, publicysty i taternika, który swoją twórczością przyczynił
się do popularyzacji gór wśród polskich artystów.
XIX wiek i otwarcie się Tatr na
turystykę sprawiło, że górskie turnie zaczęły cieszyć się zainteresowaniem
poetów i malarzy. Tatry przestały być przestrzenią zamieszkiwaną przez duchy, a
zaczęły być postrzegane, jak miejsce inspiracji i artystycznych uniesień. O
górach zaczęły powstawać wiersze, tworzono wspaniałe obrazy, w tym nigdy nie
ukończoną Panoramę Tatr (https://pl.wikipedia.org/wiki/Panorama_Tatr).
Wreszcie w XX wieku doceniono tamtejsza pasterską kulturę, a produkty
regionalne, takie jak oscypek stały się niezwykle popularne w całym kraju.
Dziś Tatry przeżywają swój renesans.
Nie tyle artystyczny, co raczej turystyczny. W 2021 roku Tatrzański Park Narodowy
po raz kolejny bił rekordy popularności. 3 sierpnia 15 tysięcy osób weszło na
drogę do Morskiego Oka, a w lipcu tereny TPN odwiedziło 769 651
turystów. Te ogromne liczby w porównaniu to niewielkiej powierzchni parku robią
wrażenie. Tatry, to jednak obszar wyjątkowy, na tak małym obszarze nagromadzona
jest ogromna ilość roślinności oraz zwierząt. Abyśmy te piękne krajobrazy mogli
podziwiać w nienaruszonym habitacie, musimy więc dostosować się do pewnych
zasad, które dotyczą nas nie tylko jako turystów, ale po prostu kulturalnych
ludzi.
Tatrzański Park Narodowy w ramach walki ze śmieciami i niepożądanym zachowaniem turystów propaguje zasadę Leave no trace, która polega na minimalizowaniu skutków obecności człowieka w przyrodzie. Opiera się ona na idei pochodzącej ze Stanów Zjednoczonych, która bazuje na 7 podstawowych zasadach:
- Zaplanuj zanim wyruszysz (Plan Ahead and Prepare)
- Zostań na szlaku i biwakuj w udostępnionych do tego miejscach (Travel and Camp on Durable Surfaces)
- Zabierz swoje śmieci (Dispose of Waste Properly)
- Zostaw wszystko w takim stanie, jakim zastałeś (Leave What You Find)
- Uważaj z ogniem (Minimize Campfire Impacts)
- Zachowaj dystans wobec dzikich zwierząt (Respect Wildlife)
- Nie jesteś sam na szlaku (Be Considerate of Other Visitors)
Podążając więc tatrzańskimi
ścieżkami, którymi przed laty przechadzali się wybitni artyści, pamiętajmy że
Tatry to skarb nie tylko narodowy, ale też światowy, dbajmy więc o niego jak o
swój dom (albo lepiej). Góry uczą nas pokory, niech więc ich otoczenie wzbudzi w nas poczucie troski o wspólne dobro.
Zachęcamy również szkoły i
nauczycieli do organizowania wycieczek (Program "Poznaj Polskę") w rejon Tatr oraz edukacji przyrodniczej
dzieci i młodzieży. W świecie coraz dynamiczniej zmieniającego się klimatu, jest
to bowiem wiedza niezbędna dla przyszłych pokoleń.
Jeśli szukacie inspiracji na
ciekawe lekcje o ekologii, to zapraszamy na KIRE.PL, gdzie czeka na Państwa
szkolenie, właśnie o takim tytule → https://bit.ly/jakuczycoekologii
Zachęcamy też, aby zajrzeć do naszego inspirowanego Tatrzańskimi krajobrazami biuletynu, prezentującego ofertę KIRE → Biuletyn KIRE
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz