Najczęstsze problemy nauczyciela języka polskiego jako obcego

    Dydaktyka języka polskiego jako obcego, to wyzwanie zarówno dla nauczycieli, jak i uczniów. W Polsce przybywa migrantów korzystających z możliwości nauki języka polskiego. Wiążą oni swoją przyszłość z naszym krajem, a jedną z podstawowych przeszkód na rynku pracy jest język. Także dzieci migrantów uczestniczą w polskim systemie oświaty, dzięki czemu już w młodym wieku mogą przyswajać podstawy języka polskiego. Z jakimi zatem problemami mierzą się nauczyciele języka polskiego jako obcego?

    W pracy z uczniem obcojęzycznym duży problem stanowi fonetyka – polskie dźwięki; warto w tym miejscu zaznaczyć, iż paradoksalnie, uczniom, którzy nie mają w swoim języku ojczystym podobnych dźwięków, łatwiej jest przyswoić naszą fonetykę, bo dla nich jest to kolejna rzecz, której trzeba się nauczyć – coś zupełnie nowego. Słowianie, tymczasem, natomiast szukają podobieństw i to czasami może być zwodnicze.

    W kwestii materiałów do nauki języka, nauczyciele są w bardzo dobrej sytuacji, gdyż otaczani są zewsząd materiałami autentycznymi, które można wykorzystać na zajęciach. W ciągu ostatnich lat zaczęło się pojawiać coraz więcej wydawnictw, nadal jednak nauczyciel języka polskiego jako obcego musi korzystać z materiałów autentycznych i wykazywać się dużą kreatywnością, jeśli nie chce, żeby jego zajęcia opierały się jedynie na zadaniach z podręcznika.

    Kolejny problem, w nauczaniu dzieci obcojęzycznych, stanowi składnia. Wiele zależy od natywnego języka danej osoby, ponieważ w języku polskim cała fleksja opiera się na rodzaju gramatycznym; duży problem pojawia się w momencie, gdy w języku ucznia nie ma rodzaju gramatycznego – dla takiego ucznia składnia jest czymś skomplikowanym i trudnym do przyswojenia. Dodatkowym utrudnieniem są końcówki rodzajowe, jak również sprawa aspektów – dokonany i niedokonany. W większości języków, chociażby w angielskim, przywołaną kwestię rozwiązuje się użyciem odpowiedniego czasu gramatycznego; osoby uczące się języka polskiego mają problem z wyłapaniem różnicy między aspektami.

   Następnym problemem, z którym często borykają się uczniowie jest odmiana i wymowa liczebników. Już na samym początku pojawiają się kłopoty związane z odmianą, bo mamy chociażby jeden rok ale już dwa lata czy pięć lat. Trudno wytłumaczyć komuś cały mechanizm – dlaczego tak się dokładnie dzieje – nie wchodząc w gramatykę historyczną. Uczeń musi to po prostu zapamiętać i chcieć przyjąć, że tak po prostu jest.

    Niekorzystnym elementem w dydaktyce nauczani języka polskiego jako obcego jest zbyt kurczowe trzymanie się podręcznika, jednak jeśli ktoś ma problem ze znalezieniem materiałów przeznaczonych do nauki języka polskiego i nie wie, jak może wzbogacić swoje lekcje, to podręcznik będzie dla niego jedynym narzędziem. Praca z podręcznikiem, szczególnie na niższych poziomach jest ważna, ale korzystanie z ciekawych materiałów, które możemy zaadaptować do nauczania języka polskiego odgrywają bardzo ważną rolę. Dzięki nim lekcje staną się bardziej interesujące i łatwiej będzie wprowadzić na zajęciach żywy, autentyczny język.

    Na początku nauka języka polskiego jest łatwiejsza dla uczniów słowiańskojęzycznych, bo języki mają podobne do siebie systemy językowe. Patrząc całościowo, nie można wyciągać daleko idących wniosków w sprawie narodowości. Dużo większe znaczenie ma charakter ucznia – jego pracowitość, sumienność i indywidualne predyspozycje do nauki języków obcych.

Autorka: Agnieszka Skowronek – uczestniczka studiów Dydaktyka języka polskiego jako obcego. Nauczycielka języka polskiego.