Książka jest lekiem na całe zło

7/29/2022

Książka jest lekiem na całe zło

Autor: mgr Mariola Wacławik, absolwentka WSP w Krakowie, filologii rosyjskiej, a także w zakresie filologii polskiej, na UJ ukończyła studia podyplomowe w zakresie historii |

Książka jest lekiem na całe zło

Pragniecie być blisko książki, pracować z jej wykorzystaniem, nie zwlekajcie i zapiszcie się do Krakowskiego Instytutu Rozwoju Edukacji na trzysemestralne studia podyplomowe z zakresu Bibliotekoznawstwo i informacja naukowa. Studiując u nas zwiększycie Państwo swoje kwalifikacje zawodowe.

Podczas spotkań weekendowych, odbywających się co 2 tygodnie, w zdecydowanej większości zdalnie wyposażymy naszych słuchaczy w  kompleksową wiedzę, umiejętności, kompetencje społeczne w zakresie wszystkich obszarów pracy bibliotekarskiej, począwszy od ewidencji i katalogowania, do metodyki pracy z czytelnikiem indywidualnym i zbiorowym. Oferowane przez nas studia skupiają się na szeroko pojętym warsztacie informacyjnym, oświatowym i naukowym, mają charakter kwalifikacyjny, dzięki czemu nadają uprawnienia do zajmowania stanowiska nauczyciela-bibliotekarza w szkołach i placówkach oświatowych. Interdyscyplinarna wiedza i umiejętności, jakie zdobędziecie, zwiększają konkurencyjność na rynku pracy. Studia te wpisują się również w profilowanie absolwenta jako specjalisty tworzącego i zarządzającego biblioteką w formie szkolnego ośrodka dydaktyczno – informacyjnego, tzw. mediateki.

Przedmiotem studiów są zjawiska komunikacji piśmienniczej, realizowanej za pośrednictwem tradycyjnych i nowych mediów: książek, czasopism, dokumentów elektronicznych i elektronicznych narzędzi informacji. Teoretyczne podstawy kształcenia stanowią: nauka o książce (bibliologia), bibliotekoznawstwo, nauka o informacji naukowej.

Studenci kierunku bibliotekoznawstwo i informacja naukowa przyswoją wiedzę dotyczącą źródeł informacji, procesów informacyjnych, zakresu informacji naukowej. Poznają metody i techniki w procesach informacyjnych, metody pracy z czytelnikami oraz formy  promocji działalności bibliotecznej. Zdobędą umiejętności sprawnego wyszukiwania, selekcji i oceny jakości informacji oraz tworzenia informacji (w tym bibliotecznych narzędzi informacji o zbiorach, serwisów internetowych, baz danych). Zaznajomią się z prawem autorskim, bibliotecznym i informacyjnym, nauczą się efektywnego wykorzystania elektronicznych narzędzi oraz źródeł informacji, a także zarządzania nowoczesną biblioteką multimedialną.

Realizowane praktyki zawodowe umożliwiają zdobycie umiejętności niezbędnych do pracy w działalności bibliotecznej i szeroko rozumianych usługach informacyjnych. Ponadto słuchacze podczas zjazdów będą uczestniczyć w zajęciach prowadzonych w: bibliotekach szkół podstawowych, ponadpodstawowych, publicznych, wojewódzkiej bibliotece pedagogicznej, uniwersyteckich oraz targach książki i spotkaniach autorskich.

Kierunek bibliotekoznawstwo i informacja naukowa jest stworzony dla osób interesujących się komunikacją medialną, zarządzaniem, przekazywaniem informacji oraz literaturą. Idealnym kandydatem na studenta jest humanista z postawą prospołeczną, który łatwo nawiązuje kontakt z ludźmi,  a dodatkowo  jest zafascynowany połączeniem dwóch światów - tradycyjnego (książka) i cyfrowego (komputer). Wybór tego kierunku powinny brać pod uwagę także osoby, które w przyszłości chciałyby podjąć spokojną pracę w ciszy i skupieniu.

Czytaj więcej »

Umysły przyszłości wg Howarda Gardnera

7/12/2022

Umysły przyszłości wg Howarda Gardnera

 

Autor: dr hab. Marta Bolińska, prof. UJK,
Instytut Literaturoznawstwa i Językoznawstwa UJK w Kielcach; Zakład Badań Kulturowych

Umysły przyszłości wg Howarda Gardnera

W XX wieku przedstawił Multiple Inteligences (MI), czyli koncepcję inteligencji wielorakich. Zbadał setki biografii, przestudiował literaturę poświęconą między innymi szczególnym przypadkom, w tym funkcjonowaniu osób z uszkodzeniami mózgu czy z zespołem savant. Spożytkował informacje z zakresu psychologii rozwojowej, eksperymentalnej i innych dyscyplin. Na podstawie znamiennych tendencji dokonał obserwacji, które pozwoliły mu na wniosek, że inteligencja jest zdolnością do rozwiązywania problemów, produkowania nowych idei czy wytworów. Swoje spostrzeżenia ułożył w wachlarz ośmiu inteligencji wielorakich: intrapersonalnej, interpersonalnej, logiczno-matematycznej, językowej, muzycznej, cielesno-kinetycznej, przestrzennej, przyrodniczej. Po wielu latach dołożył tzw. inteligencję kandydacką, zwaną egzystencjalną (niejako poza zasadniczym katalogiem ze względu na brak wystarczających dowodów na jej istnienie). 

Howard Gardner: psycholog, kognitywista, szef harwardzkiego projektu Zero. W książce Pięć umysłów przyszłości sięga do poprzednio sformułowanych tez, a nawet idzie dalej, kiedy przekonuje, że świat w nieodległej przyszłości będzie wymagał nowych umiejętności, które na razie uważane są za opcjonalne.

Gardner wymienia zdolności poznawcze, które mają szansę wzmocnić elastyczność w sposobie myślenia, rozwiązywaniu problemów, podejmowaniu obowiązków zawodowych przy jednoczesnym wyspecjalizowaniu się funkcjonalnym. Otóż według prognoz naukowca w nieodległej przyszłości świat będzie wymagał nieco innego niż dotychczas dzielenia się wiedzą, kształcenia kompetencji, wyodrębnienia umiejętności (odbiegających od dotychczasowych przyzwyczajeń), które jeszcze mieszczą się w ramach teorii, ale coraz bardziej stają się potrzebne. Stąd pięć teorii umysłu traktuje się jako propozycję kształcenia sprawności zdążających w określonym kierunku – od podejścia dziedzinowego do głębokiej refleksji natury społecznej. I tak autor Inteligencji wielorakich i umysłów przyszłości wskazuje na potrzebę zadbania o:

• umysł dyscyplinarny – który będzie umożliwiał opanowanie ważnego przedmiotu (np. biologii, fizyki, historii, matematyki) i przynajmniej jednej dyscypliny zawodowej;
• umysł syntetyzujący – który będzie sprzyjał zdążaniu w kierunku wyłaniania kompetencji pochodzących z różnych dyscyplin i sfer, aby utworzyć ich spójną całość możliwą do pozostawienia innym ludziom;
• umysł kreatywny – który pozwoli uaktywnić zdolność do odsłaniania i wyjaśniania nowych problemów, pytań i zjawisk oraz do podejmowania nowatorskich rozwiązań;
• umysł  respektujący – który uwzględni głównie świadomość różnic między ludźmi i szacunek wobec nich (np. możliwość uaktywnienia się różnych form innowacji dydaktycznych);
• umysł etyczny – który wyartykułuje fakt, że najistotniejsze jest wywiązywanie się z obowiązków pracowniczych (zawodowych) i obywatelskich (społecznych). 

Wspomniane teorie stanowią kontynuację i uzupełnienie koncepcji inteligencji wielorakich tego autora oraz stanowią zapowiedź potrzeby rozwoju potencjału, który drzemie w ludziach niezależnie od miejsca pracy, szerokości geograficznej czy uprawianego zawodu. Słowem motywowane są m.in. szybkim rozwojem cywilizacji (w tym techniki, nauki, technologii informacyjno-komunikacyjnych itd.) oraz na nowo określanymi potrzebami współczesnego człowieka, który przejawia silną skłonność do uczenia się przez całe życie czy nieustanną ideę (samo)rozwoju przy dużej mobilności intelektualnej. Jest to o tyle ważne, że w dobie globalizacji nowe podejście do umiejętności idzie w parze z wyzwaniami świata w XXI wieku, nowym spojrzeniem na proces uczenia (się) czy profilem rynku pracy, w tym profesjami, które właśnie powstają i będą powstawać w nadchodzącej przyszłości. Uczenie i uczenie się może zatem stać się inspirującą podróżą do obiecującego, atrakcyjnego jutra. Warto kształcić się więc w ramach edukacji ustawicznej, formalnej i nieformalnej, w kontekście osobistym, zawodowym i społecznym; dla własnego rozwoju, podnoszenia czy rozszerzania kwalifikacji, zwiększania swoich szans na rynku pracy. Można wybrać zarówno studia podyplomowe, jak i inne formy dokształcania, w tym kursy, szkolenia, warsztaty czy konsultacje.

Bibliografia (wybór):

• Bolińska M., Mapo/myślo/grafia. Rola notowania linearnego w kształceniu akademickim z suplementem, Kraków 2021, s. 129-130.
• Gardner H., Pięć umysłów przyszłości, przeł. D. Bakalarz, bm. 2009, s. 29 -150.
• Gardner H., Inteligencje wielorakie: teoria w praktyce, przeł. A. Jankowski, Poznań 2002.  
• Limont W., Uczeń zdolny: jak go rozpoznać i jak z nim pracować, Sopot 2010, s. 46-48.
• Włodarczyk A., Styl terapeutyczny w pracy nauczyciela polonisty, Kraków 2007.
• Żylińska M., Neurodydaktyka: nauczanie i uczenie się przyjazne mózgowi, Toruń 2013.

Czytaj więcej »

Od tekstowych wypukłości do audiobooków cz. 2

5/18/2022

Od tekstowych wypukłości do audiobooków cz. 2

 

Autor: dr hab. Marta Bolińska, prof. UJK,
Instytut Literaturoznawstwa i Językoznawstwa UJK w Kielcach; Zakład Badań Kulturowych |

 

Rodzaje książek dla osób z niepełnosprawnościami, cz.2

Książki dotykowe i do słuchania

 

Specyfika książek dotykowych wiąże się z ich przeznaczeniem dla osób z niepełnosprawnością wzroku oraz innymi niepełnosprawnościami (w tym zwłaszcza niepełnosprawnością intelektualną). Zawierają one przede wszystkim wypukłe ilustracje, które rozwijają zmysł dotyku (tzw. taktylne, haptyczne). Elementy te bywają niekiedy ruchome, by np. imitować zwierzęta, przedmioty codziennego użytku, zabawki. Tekst zwykle występuje w dwóch postaciach: w formie czarnodruku i jednocześnie w piśmie Braille’a. Chodzi o umożliwienie osobie niewidomej, jak i/lub słabowidzącej (oraz np. widzącym rodziny) wspólnego czytania, ponieważ wydawnictwa tego typu często przygotowują dzieci do nauki czytania brajlem. Pozwalają również na usprawnianie grafomotoryczne, wspierają koordynację wzrokowo-ruchową, uczą rozpoznawania kształtów czy nazywania przedmiotów, ćwiczą czynności manualne, stymulują dotyk. W przeciwieństwie do wydawnictw brajlowskich książki dotykowe ukazują się w niewielkich formatach, zwykle albo łączone są sprężystą spiralą, albo są bindowane.

Istotą książek brajlo-drukowych jest połączenie czarnodruku z treścią przedstawioną w alfabecie Braille’a. Cechą charakterystyczną tych prac jest zastosowanie przezroczystej, plastikowej folii, na której drukuje się tekst brajlem (w rozcięciu książki umieszcza się folię z sześciopunktem wypukłym). Poprzez połączenie druku czarnego oraz pisma brajlowskiego uwidacznia się zarówno czarnodrukowy tekst, jak i ilustracja. Książki tego typu sprzyjają wspólnej lekturze, np. niewidomych dzieci i widzących rodziców lub odwrotnie.

Książki ze znakami języka migowego stanowią zespolenie czarnodruku, języka fonicznego z symbolami języka migowego (dla osób niesłyszących). Audiobooki zaś (jako tzw. książki mówione, książki do słuchania, książki czytane) przekazują tekst w formie czytania-opowiadania, często z podkładem muzyczno-dźwiękowym, przypominają więc nieco radiowe słuchowiska. Stanowią formę nagrania dźwiękowego, które zawiera odczytany przez lektora (zwykle aktora) tekst. Jako foniczna forma literatury stają się alternatywą dla osób niewidomych, ponieważ nie wymagają skupiania wzroku czy palców dłoni na konkretnej czynności (śledzeniu liter). Ponadto uaktywniają zmysł słuchu oraz przyczyniają się do kształtowania kultury czytelniczej. Są wygodne, ponieważ można ich słuchać w dowolnym miejscu i czasie, zaś zapisywanie w każdym formacie audio (np. MP3, WMA, CD) czyni je ogólnodostępnymi. Wśród formatów dystrybucji audiobooków znajdują się również: DAISY oraz tzw. CZYTAK (odtwarzany na urządzeniach o tej samej nazwie). Niezależnie od przyczyn czy też potrzeb kontakt z książką może mieć i wymiar edukacyjny, i terapeutyczny, i funkcjonalny. Ważne, by książka towarzyszyła każdemu z nas w procesie poznawania i oswajania świata.

Źródła drukowane (wybór):

• Corn A., Model funkcjonowania wzrokowego słabowidzących, „Materiały Tyflologiczne” 1991, nr 7, s. 12-23.
• Czerwińska M., Od Braille’a do DAISY – o czytaniu i czytelnictwie osób z niepełnosprawnością wzroku, w: Czytanie,
• czytelnictwo, czytelnik, red. A. Żbikowska-Migoń, A. Łuszpak, Wrocław 2011, s. 179-188.
• Fedorowicz M., Człowiek niepełnosprawny w bibliotece publicznej, Toruń 2010.
• Fedorowicz M., Jakość bibliotek obsługujących osoby z niepełnosprawnością – przegląd instrumentów badawczych,
• „Przegląd Biblioteczny” 2014, z. 2, s. 410-419.
• Główne trendy na rynku wydawniczym, w: Rynek książki w Polsce 2017 Wydawnictwa [online], red. P. Waszczyk
• Warszawa 2017, s. 33-145.
• Ladorucki J., Audiobook – słuchanie i radość lektury, w: Media a czytelnicy. Studia o popularyzacji czytelnictwa i
• uczestnictwie kulturowym młodego pokolenia , red. M. Antczak, A. Brzuska-Kępa, A. Walczak-Niewiadomska, Łódź
• 2013 [ doi: 10.18778/7525-990-2.16].

 Źródła internetowe:

• https://pl.wikipedia.org/wiki/Ksi%C4%85%C5%BCki_dla_niepe%C5%82nosprawnych; dostęp 10.02.2022r.
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Ksi%C4%85%C5%BCka_brajlowska; dostęp 10.02.2022r.
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Ksi%C4%85%C5%BCka_dotykowa; dostęp 10.02.2022r.
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Ksi%C4%85%C5%BCka_brajlo-drukowa; dostęp 10.02.2022r.
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Ksi%C4%85%C5%BCka_ze_znakami_j%C4%99zyka_migowego;dostęp 10.02.2022r.
• https://pl.wikipedia.org/wiki/Ksi%C4%85%C5%BCka_m%C3%B3wiona; dostęp 10.02.2022r.

Czytaj więcej »

Dlaczego warto wybrać studia podyplomowe „Zarządzanie oświatą - Menadżer i lider oświaty” w KIRE?

3/22/2022

Dlaczego warto wybrać studia podyplomowe „Zarządzanie oświatą - Menadżer i lider oświaty” w KIRE?

Autor: mgr Kazimierz Sroka, wieloletni dyrektor szkoły, edukator i  ekspert w zakresie awansu zawodowego nauczycieli. Wykładowca i kierownik studiów podyplomowych i kursów kwalifikacyjnych z zakresu zarządzania w oświacie. |

Mógłbym zacząć standardowo: „Zarządzanie szkołą/placówką oświatową wymaga posiadania niezbędnych umiejętności i wiedzy, której pozyskanie na studiach sprawi, że osoby na stanowiskach kierowniczych będą działać sprawnie, efektywnie i twórczo” lub: „Wykwalifikowana kadra kierownicza jest kluczem do profesjonalnego zarządzania szkołą/placówką oświatową”, albo jeszcze inaczej: „Celem naszych studiów podyplomowych Zarządzanie oświatą jest przekazanie wiedzy i rozwój umiejętności niezbędnych do sprawowania stanowiska kierowniczego w jednostkach oświatowych”. Ale każde z powyższych sformułowań, aczkolwiek w pewnym stopniu zbieżne z zakładanymi efektami końcowymi i stanowiące odzwierciedlenie realizowanych treści programowych,  brzmi jak slogan, z którym można się spotkać  w ofercie każdych studiów z zakresu zarządzania oświatą organizowanych przez dziesiątki uczelni wyższych w Polsce.

Czym zatem różnimy się od innych?

Nie mamy ambicji być kuźnią menadżerów, którzy będą  gwarancją właściwie zorganizowanego, sprawnego, skutecznego i zgodnego z prawem zarządzania szkoła/placówką oświatową.

Naszą intencją nie jest również umożliwienie uzyskania świadectwa ukończenia studiów potwierdzającego nabycie kwalifikacji wymaganych do zajmowania stanowiska dyrektora oraz innych stanowisk kierowniczych w szkołach/placówkach oświatowych - zgodnie z wymogami formalnymi określonymi na ten czas przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania.

Skupiamy się na bardziej istotnych i, naszym zdaniem, ważniejszych sprawach.

Treści realizowanych modułów programowych dotykają najistotniejszych kwestii z zakresu organizacji edukacji, prawa oświatowego, kierowania ludźmi, finansów i zarządzania zasobami, ale problematyka ta służy ukazywaniu działalności szkoły w różnych ujęciach i perspektywach oraz uświadamianiu także innych wymiarów skomplikowanego mechanizmu instytucji oświatowych.

Nie epatujemy bliżej nieokreślonymi potrzebami „przyswajania niezbędnych wymagań i wiedzy”, ale poszukujemy sposobów udoskonalania jakości własnej pracy i pełniejszego wykorzystania posiadanych już kompetencji - umiejętności, wiedzy, świadomości, wartości, postaw.

Uczestnictwa w naszych studiach nie traktujemy jako remedium na obserwowany i niejednokrotnie potwierdzany przez uczestników marazm, niemoc, wycofywanie się  i niską jakość  w zarządzaniu szkołami, ale zachęcamy i pozwalamy szukać rozwiązań wewnątrz własnej instytucji i w samych sobie (zdając sobie sprawę, że niektórzy z uczestników dostrzegą potencjał do zmierzenia się z wyzwaniami zarządzania a niektórzy staną się bardziej świadomymi i kompetentnymi pracownikami).

Jesteśmy elastyczni w działaniu, nie skupiamy się na realizacji ustalonej linii programowej, odpowiadamy na potrzeby i oczekiwania – reagujemy na zmieniającą się rzeczywistość szkolną, podpowiadamy sposoby rozwiązywania indywidualnych problemów. 

I w końcu, co najistotniejsze, bazujemy na praktyce i doświadczeniu osób stanowiących kadrę programową studiów - o każdym z prowadzących zajęcia można kolokwialnie powiedzieć, że „z niejednego oświatowego pieca chleb jadł”, a co zatem idzie podczas zajęć wykorzystuje konkretne sytuacje, analizuje rzeczywiste a nie wyimaginowane przypadki, proponuje rozwiązania sprawdzone a nie podręcznikowe i służy wiedzą użyteczną, przydatną w różnych okolicznościach. 

Dzięki temu najważniejsze atuty naszych absolwentów to w szczególności:

• gotowość do  podejmowania samodzielnych, świadomych i odpowiedzialnych działań nakierowanych na osiąganie celów oraz rozwój indywidualny i instytucjonalny,

• elastyczność, umiejętność postrzegania oczami innych i empatyczne przeżywanie,

• przekonanie, że na rozwój organizacji należy patrzeć w sposób całościowy, a sprawczość menedżera („wiem, co w tym celu należy zrobić”) jest równie istotna jak przywództwo lidera („rozumiem po co i jak powinniśmy to zrobić”),

• umiejętność ustalania priorytetów w zakresie planowania, realizacji i oceny procesów edukacyjnych na wszystkich poziomach nauczania,

• rozumienie integralności różnych funkcji kierowniczych, nieuleganie presji gotowych rozwiązań, schematów i wzorów,

• świadomość odpowiedzialności za całokształt pracy szkoły,

• umiejętność sięgania do właściwych źródeł prawa powszechnego, rozumienie oraz  poprawne interpretowanie i stosowanie  przepisów a jednocześnie zdolność kreowania aktów i normatywów prawa wewnętrznego,

• gotowość do efektywnego rozwiązywania rzeczywistych problemów występujących w szkole/placówce,

• umiejętność samodzielnej pracy na stanowisku kierowniczym z jednoczesnym rozumieniem potrzeby współpracy i znajomość metody utrzymywania stałej więzi ze środowiskiem lokalnym.

 

Jeżeli zatem Twoja decyzja o rozpoczęciu studiów podyplomowych z zakresu zarządzania oświatą nie wynika jedynie z potrzeby uzyskania kwalifikacji formalnych, które pozwolą Ci ubiegać się o stanowisko dyrektora, ale zamierzasz zgłębić problematykę zarządzania szkołą/placówką oświatową i poszerzyć własne horyzonty – przyjdź do KIRE, bo tutaj znajdziesz to, co Cię interesuje.

Czytaj więcej »

Dzień Kobiet inny niż zwykle

3/08/2022

Dzień Kobiet inny niż zwykle

    Dziś 8 marca, jak co roku obchodzimy Dzień Kobiet, czyli kupujemy kwiaty, kierujemy kilka ciepłych słów, a może też zabieramy na kolację. Tak, jak co roku. A może właśnie teraz warto pomyśleć o czymś jeszcze? Wydarzenia ostatnich dni spowodowały, że do naszego kraju przyjeżdżają licznie osoby uciekające przed działaniami militarnymi za naszą wschodnią granicą - głównie kobiety z małymi dziećmi. Pomyślmy o ich potrzebach, również tych bardzo przyziemnych - często opuszczając swoje domy z jedną walizką, zostawiły wszystko, co nie było konieczne do przetrwania podróży. Pomyślmy o tym, jeśli przygotowujemy wsparcie rzeczowe. Poza wyżywieniem i miejscem do zatrzymania cenne będą również drobne przybory do makijażu, kosmetyki, itp. Pozwolą powrócić do pewnej codziennej rutyny, dać choć namiastkę normalności, w tej bardzo trudnej sytuacji.

Polecane linki:

• https://pomagamukrainie.gov.pl/
• https://pcpm.org.pl/ukraina
• https://www.facebook.com/groups/683793819641997
• https://www.facebook.com/events/1052813485577669

Czytaj więcej »

Od tekstowych wypukłości do audiobooków

2/21/2022

Od tekstowych wypukłości do audiobooków

Autor: dr hab. Marta Bolińska, prof. UJK,
Instytut Literaturoznawstwa i Językoznawstwa UJK w Kielcach; Zakład Badań Kulturowych |

 

Rodzaje książek dla osób z niepełnosprawnościami, cz.1

    Co łączy audiobooki, książki brajlowskie, brajlo-drukowe, dotykowe, czy te ze znakami języka migowego? Otóż ich forma jest wyjątkowa, zdecydowanie zwraca uwagę swoją oryginalnością, nie bez znaczenia jest również ich przydatność, funkcjonalność, a także wygląd. Przede wszystkim należy uznać je za tzw. materiały czytelnicze, z których mogą korzystać różne osoby, które, często ze względu na stan zdrowia albo specjalne potrzeby, mają utrudniony lub uniemożliwiony dostęp do książek tradycyjnych albo korzystanie z nich stanowi dla nich trudność. Jednakże i tu grono odbiorców jest zróżnicowane.

    Książki brajlowskie (stanowiące wydawnictwa zwarte) przeznaczone są dla osób niewidomych, w których treść wyraża się w systemie Braille’a (pismo wypukłe sześciopunktowe, stworzone przez Ludwika Braille’a w XIX wieku). Przez wiele lat (do czasu zastosowania komputerów przy składaniu tekstu) wydawanie tego typu prac było czasochłonne i dość drogie. Wymagało zwykle dyktowania treści osobie, która zapisywała tekst na maszynie brajlowskiej, następnie należało przygotować matrycę, na podstawie której dopiero drukowano książkę na grubym (głównie nieprzeziernym) papierze. Obecnie książkę wydaną w czarnodruku skanuje się, by następnie na komputerze dokonać korekty. Po tych zabiegach książka jest drukowana na drukarce brajlowskiej (skonfigurowanej z komputerem) lub na specjalnej maszynie. Jeśli pojawiają się ilustracje, to głównie w książkach dla dzieci oraz podręcznikach. Mają wówczas charakter wypukłych konturów (są to ułożone blisko siebie wypukłe punkty, tworzące linie i powierzchnie). Stosuje się również różne fakturowo materiały (kolaże). Trzeba zaznaczyć, że książki brajlowskie są dość grube (duża objętość, duży rozmiar) i powstają w większości w wersji limitowanej (wysokie koszty druku przy niskim nakładzie).

    W części drugiej zostaną przybliżone pozostałe z wymienionych formatów, tj. książki dotykowe, brajlo-drukowe, audiobooki oraz książki ze znakami języka migowego.

Bibliografia (wybór):

• Czerwińska M., Pismo i książka w systemie Braille’a w Polsce. Historia i funkcje rewalidacyjne, Warszawa 1999.
• Czerwińska M., Książka niewidomego – od pisma wypukłego do postaci elektronicznej, „Roczniki Biblioteczne” 2003, R. 47, s. 121-139.
• Czerwińska M., Nowoczesne formy dostępu osób niewidzących do słowa pisanego, w: Biblioterapia –z zagadnień pomocy niepełnosprawnym użytkownikom książki, red. M. Fedorowicz, T. Kruszewski, Toruń 2004, s. 101-126.
• Czerwińska M., Słowem potrafię wszystko... O piśmiennictwie osób z niepełnosprawnością wzroku. Studium bibliologiczno-tyflologiczne, Zielona Góra 2012.
• Czerwińska M., System Braille’a – rewolucja medialna czy inkluzja społeczna osób z niepełnosprawnością wzroku?, „Przegląd Biblioteczny” 2015, z. 3, s. 365-381.
• Encyklopedia książki, red. A. Żbikowska-Migoń, M. Skalska-Zlat, t. 2, Wrocław 2017, s. 118-120. Fedorowicz M., Specjalne materiały czytelnicze dla osób niepełnosprawnych, Toruń 2002.

Czytaj więcej »